Prof. Görür’ün açıklamalarından öne çıkan başlıklar şöyle:
“BU ÜLKEYİ zelzele DİRENÇLİ HALE GETİREBİLİRDİK”
Sahiden bu olan olayları hazmedemiyoruz. doğal felâkettir başımıza geldi demek pek de Muhtemel değil. Bu tabiat olayını afete dönüştürmede bizlerin katkısı küçümsenmeyecek ölçüde maalesef. Bu zelzele tahminen Fazla Ufak hasarla atlatamayabilidi. Büyüklüğü Çok biraz; 7.6. lakin sarsıntısı felaket olmaktan çıkanmış, yerleşim alanları zelzele dirençli hale getirmeyi becermiş toplumlarda bu afet; yani Fazla az sayıda can ve mal kaybıyla atlatılabilirdi. Bizim ülkemizde Aka felaket. zelzele tarihine bakarak düşünüyüorum. Osmanlı’ya gitmeye gerek olmadan3. O Vakit yapı yoğunluğu ve insan az. 1939’dan bu yana alıyoruz. O zelzele 7.9 diye düşünülüyor. Burada da 7.7. Orada biz 33 bin insan zayiat veriyoruz. Burada korkarım ki, sayılar Çok olacak. 39’dan bu yana ders almış olsaydık. Jeolojinin, inşaat mühendisliğinin gelişmesi farklı. Biz ders almış olsaydık hakikaten, Özellikle devlet olar ve Özellikle de millet olarak. Devletini ve hükümetlerini yöneten, onları gözeten, kontrol altında tutabilen cemiyet şuurunda olsaydık, bu ülkeyi zelzele dirençli hale getirebilirdik. 39, 42, 43, 44, 57, 67, 99, 2011, 2020, 2023. Gördünüz mü ne kadar zelzele saydım. Yöneticilere sormazlar mı? Hiç mi ders almayız. Tarih ders alınsa bu kadar tekerrür etmez. Aka ölçüde kabahati milletten Fazla idarelerde, yöneticilerde buluyorum. Bu ülkeyi yönetenler milletin can güvenliğini birinci derecede sağlamak zorundadırlar. Öncelikle bunu, birinci tercih olarak, tartışmasız bunu yapmak zorundadırlar.
“KAHRAMANMARAŞ’TAKİ ZELZELESİ BEKLİYORDUK”
Ülkemizde yer bilimleri topluluğu hem sismologlar, hem jeologlar hem yer bilimciler. Araştırmanın içinde olanlar. Literatürü takip eden insanlarımızın mutabakat sağladıkları bir bahisti. Maraş zelzelesi bizim için gelmekte olduğunu bağıran sarsıntıydı. Sebebi de birinci Sefer Elazığ sarsıntısı olduğu Vakit 6.8 Öbür arkadaşlarım da söylemiştir. Ben birinci Sefer kendi medyamda, yani Twitter attım hem de çıktığım televizyonlarda ‘Doğu Anadolu fayı uyandı’ diye. şark Anadolu Fayı ile şimal Anadolu Fayı Bingöl Karlıova’da birleşiyor. İki fay da doğrultu atımlı karakterli. Birbirine sürtünerek devinim ediyorlar. Elazığ fayı uyandı dedim ve dikkatli olmak lazım. Elazığ fayının bir manada kardeşi şimal Anadolu Fayı, Tüm gücünü 20. asırda boşalttı, Marmara hariç. Jeolojik periyotlarda, tarihi periyotlarda zincirleme zelzeleler ürettiğini biliyoruz. şark Anadolu Fayı’nda bir endişem olduğunu söyledim. Karlıova’dan başlayıp Akdeniz’e kıra kıra gidecek dedim. şark Anadolu’yu zelzeleye boğup o denli gücünü boşaltacak, dikkatli olalım dedim. Elazığ sarsıntısı, Maraş tarafına, Erkenek, Hatay tarafına güç transfer etmiş olabilir. var biriken enerjiyi artırmış olabilir. Münasebetiyle zelzele yaratabilir dedim. Bu uyarıyı birinci 2020’de yaptım. Her gün her ay ne Vakit İmkan olduysa söyledim. Bu ülkede gün geçmiyor ki, 4 yahut 4’ün üzerinde zelzele olmasın. Maraş’taki zelzelesi bekliyorduk. çok komplike düşünüp, ilim adamı pozlarına girmeye gerek yok. Doğrultu atımlı faylar gücünü boşaltırken, yüzde 20’sini uca yanlışsız gücünü bir ölçü gönderiyor. Oralarda en nihayet zelzele 1514. çok fazla sene geçmiş. Güç birikmiş, ‘kırıldım, kırılacağım’ noktasına gelmiştir. İşin esbab-ı mucibesi bu.
“DEPREMİ KONUŞACAK ADAMLARIN ORTASINDA BEN DE OLMALIYDIM”
Ne AFAD ne de rastgele bir yerden bana bir talep gelmedi. Ben zannediyorum ki, onların nezdinde biz yaşamıyoruz. TBMM’de zelzele Araştırma Kurulu kuruldu. Herkes çağrıldı bir Celal Şengör bir Naci Görür çağrılmadı. Ben siyasetle ilgilenmiyorum. ilim adamlığının dürüstlüğü ve doğruluyla net konuşan insanlarız. Ülkemize hizmetten öteye bir gayemiz yok. 75-76 yaşına gelmiş bir adamım. Artık İstanbul’un zelzeleye hazırlanması konusunda belediyede hizmet görüyorum. Türkiye Cumhuriyeti’nde hiçbir hükümetin hakikat dürüst katkısı olmaya Marmara’yı tehdit eden dinamikleri anne çizgileriyle ortaya çıkarmış grubun başındayım. Marmara zelzelesi hakkında bu ülkede bilgilerin Temel çalışmaları yapan takımın karınca bahtınca başkanlığını yapmışsam, bizi de bir kez dinle. Türkiye Cumhuriyeti’nin hükümetlerinden Nakit çıkmadan bu türlü çalışmalar yaptık. Zelzelesi konuşacaksan o adamların ortasında ben de olmalıyım.
“DEPREM DİRENÇLİ KENTLERİ NASIL YAPARIZ ONU KONUŞALIM”
Türkiye’de Fazla değerli yer bilimciler var. Memleketler arası nitelikte olanlardan var. Bazen meslektaşlarım medyaya çıkıyorlar. Güya orada zelzele oldu Sıkıntı bitti, güç boşaldı diye konuşuyorlar. Bu işi bilmemekten, mekanizmayı bilmemekten geçiyor. Demek ki jeolojiyi gereğince bilmiyorlar. Bu zelzele doğrultu atımlı fay sistemini üreten sarsıntı. Her iki blok birbirlerine sürtünerek devam eder. Sürtünmenin en Çok olup hareketi engellediği yerde atım meydana gelir. Sarsıntısı yöneten fay sol istikametli bir fay. Fayın asıl bloğu aşağıya güneye Hatay’a, Adana’ya gerçek meydana geldi. Bu 4-5 metre üzere atım yaparsa, milyonlarca tonluk kütle güneyde bir yere bindiriyor. Orada artık olağandışı formda gerilim biriktirdi. O da muazzam bir basınç. Orada kırılmamış modüller yahut o fayın devamı olabilir. Bazen diyor ki, ‘bir fayın öteki fayı tetiklemesi için geometrik ilgi olması lazım’ diyor. Bu gerçek değil, değmesi Kural değil. Bu tetikleme için Aka gerilime muhtaçlık yok. Zelzelesi bir gerçek olarak kabul edelim. Bu ülkede ebediyyen yaşayacaksak zelzele dirençli kentleri nasıl yaparız onu konuşalım. Benim kendimi adadığım nokta bu. Halkın korkmasını anlıyorum, ben de korkuyorum.
“BİZİM KAYGIMIZ HALKI GERÇEK BİLGİLENDİRMEK”
sene 2023. Bilimin ve teknolojinin ne duruma geldiğini biliyoruz. Çocukluğumda televizyon icat edilmemişti. Şimde elimizdeki telefonla Tüm dünya ile bilgi alışverişi yapabiliyoruz. zelzele hakkında bilinçlenmek, bunları öğrenmek, zayıf noktalarımızı belirlemek, bunu da ilim adamının ağzından duymak sizi korkutmak için değil, hakikati gerçeği bilin ki, bu endişenin kaynağını yok edelim. Politikler de benim konuşmamı istemiyorlar. Halkı hakikat bilgilendirmek bizim sıkıntımız. Gerçek işleri yapmak. Yöneticiden demokratik manada hesap sormak. Neyi yapıp, yapamayacağını talep etmek. Bunlar kıymetli. Bu duruma gelemezsek bu ülkeyi ebediyete taşıyamayız. Biz kimseyi korkutmak için burada değiliz. Ben 2020 yılında Maraş’a dikkat edin, burada felaket geliyor dediğimde halkı mı korkutmak istiyordum? Ne oldu artık, binlerce şahıs göçük altında.
“DEPREM DİRENÇLİ KENTLER 6 PARAMETRE İLE OLUŞUR”
Ne yapacağımız muhakkak. zelzele dirençli kentler yapmak zorundayız. Bundan sonra gelen hükümetler birinci önceliği yol, havalimanı olmamalı. Elbette onlar da yapılmamı. lakin birinci özelliği halkın can güvenliğini sağlayacak zelzele dirençli kentler yapmak. zelzele dirençli kentler yaratılabilir mi? Evet. Bakın Japonya, Kaliforniya, Meksika’ya. çok kolay. Kentin bileşenleri, idare, halk, altyapı, Bina stoku, Etraf ve iktisat. Bir kent bu altı parametrenin bir ortaya gelişiyle biz ona kent diyoruz. Bunları zelzele dirençli hale getireceksin. Birtakım alışkanlıklarımızdan vazgeçeğiz. Yöneimde biz alışagelmişiz, Osmanlı’dan devri vali, belediye lideri kenti yönetiyorlar. Vali yahut belediye lideri afeti yönetecek bir kenti zelzele dirençli hale getirebilecek karar düzeneğini, Gerekli altyapıyı hazırlayabilecek nitelikte mi, bilgide mi? Onun için eğitimden geçmesi lazım. Afet idaresi, risk idaresi nedir bunu bilecek. Bir vizyonu olacak. Bunu bilen Yönetim lakin zelzeleyle ilgili, afet müdahalesi ile ilgili uyum ve tertibi yapabilir.
“HALKI zelzele ODAKLI EĞİTMEK LAZIM”
İkinci parametre halktır. Bir Kamu düşünün ki zelzele kentinde yaşıyor. Oranın zelzele kenti olduğunu bilmiyor. Bir kadercilik anlayışı ile zelzelesi Öbür şeylere bağlıyor. zelzele öncesinde, sırasında, sonrasında ne yapacağını bilmiyor. Halkı zelzele odaklı eğiteceksin. Halka zelzele kültürü kazandıracaksın. İlkokuldan eğitimle, töre ile babadan anneden görerek, nakledilerek kazanılabilir. Bu türlü bir zelzele kültürü olmalı. zelzele kültürü olan cemiyet canının çektiği üzere meskenini döşemez. Döşek odasına neyi nereye koyacağını bilir.
“DEPREMDE KANALİZASYONLARA DİKKAT”
Altyapı en Kıymetli şeydir. zelzele altyapının en Aka düşmanıdır. En Aka yer suratı altyapıyı toprağa gömülü sığı yapıların tümünü tahrip eder. Kanalizasyon, elektrik, su, doğalgaz, tünel, yol köprü. Tüm bunları zelzele dirençli hale getireceksin. Her istediğin yerden yol geçiremezsin. Zelzelenin sınırının olduğu yerlerden yolu kesiştiremezsin. mümkün bir sarsıntıda bizim kanalizasyon sistemimizin Aka kısmı çöküyor. İstanbul 20 milyona yakın kent. Bir sarsıntıda kanalizasyon çökünce, ebediyen besin zinciri vasıtasıyla o hastalık seni takip eder. Zelzeleden daha Çok tahrip eder. örneğin barajlar, tüneller, viyadükler, yollar, köprüler.
“BERTARAF ETMEZSEN HASTALIK OLARAK GERİ DÖNER”
Bina stokunu da zelzele dirençli hale getireceğiz. Bugünkü zelzelede 4-5 sene Evvel yapılmış, güya zelzele yönetmelikle yapılan binalar çökmüş. Çevreyi kirletmeyeceğiz. Artık milyonlarca ton Bina materyali molozlar çıktı. Artık bunları nasıl bertaraf edeceğimizi düşünelim. Metoduna nazaran bertaraf etmezsen bunlar sana hastalık olarak Geri döner. Şu anda İstanbul’da yahut orada çıkan atıkları kamyonlarla taşıyıp, bitiremezsin. Çevreyi zelzelede heder etmeyeceksin. Sarsıntısı çevreyi yok edece formda olmasına müsaade etmeyeceksin.
“İSTANBUL SARSINTISI TÜRKİYE’Yİ DİZ ÜSTÜ ÇÖKERTİR”
Gaziantep ve Kahramanmaraş’ta iktisadın çarkları durdu. Gaziantep, Kahramanmaraş, Diyarbakır’da iktisat çarklarını eski kapasitesinde ve süratli çevirmek için birkaç sene bekleyeceğiz. Tıpkı şeyi İstanbul için söyleyelim. Biz Şayet Önlem almaz isek bu zelzele bütün Türkiye’yi diz üstü çökertir. Ben onu sayın Cumhurbaşkanımızın kelamıyla güçlendireyim. Dedi ki ‘IMF bizden borç istedi, ben de verin dedim. Borç Meydan talimat alır dedim”. Biz bu ülkenin aydınları olarak bu bahisleri konuşmayacak mıyız? Tüm bunları yaptığımız Vakit o kent zelzele dirençli olur. istikbal zelzele Aka ölçüde yıkmaz. Şu anda bu zelzeleye harcayacağımız parayla Türkiye’nin Fazla Aka kısmını zelzele dirençli hale getirirdik. En ucuz yol Önlem almak. Kenti yönetenler tehlike tahlili yapmalılar.
“TEHLİKE TAHLİLİ YÖNETİCİLERİN ÖNÜNDE DURACAK”
Yönetici kendi kentini tehdit eden tehlikenin boyutunu bilmesi lazım. Zelzelesi tehdidi faylardan gelecek. Kendi kendinin fay sistemine yakınlığını, enini, uzunluğunu, derinliğini, ne büyüklükte zelzele üreteceğini, tekerrür dönemini detaylı olarak etüd ettirip, raporlayacak. Buna tehlike tahlili diyoruz. Bu önünde olacak.
“KAHRAMANMARAŞ ÜÇ LEVHANIN BİRLEŞTİĞİ YER”
Karlıova’dan şark Anadoülu Fayı Maraş’a kadar geliyor. Türkiye’deki yer bilimleri topluluğunun farklı görüşleri var. Celal Şengör ve ben birebir şeyi düşünüyoruz ancak farklı düşünen arkadaşlarımız var. şark Anadolu Fayı’nı Hatay’a götüren bir kabul de var. Ölüdeniz fayı ve Hatay graderi şark Anadolu Fayı olarak devam eder. Bu faylar levha Hudut falarıdır. Ölüdeniz Fayı Afrika ile Arap levhasının sonu. Ölüdeniz Fayı Batı’dan Afrika ve Arabistan’ın sonudur. Kuzeydeki Hudut da bu bindirme fayıdır. Kahramanmaraş’ta Anadolu, Arap ve Afrika levhasının birleştiği bir yer var.
“CAN KAYBININ Çok OLACAĞI DÜŞÜNCESİNDEYİM”
şark Anadolu Fayı üçlü noktadan sonra İskenderun Körfezi’ne döner. Orada Önemli faylar var. Osmaniye Fayı üzere. Bu fay buralara yük bindirmiştir. Zelzeleleri oluşturan mekanizla levha hareketleri. Bingöl’den giden şimal Anadolu Fayı ve şark Anadolu Fayı birleşiyor. Anadolu levhası yılda 2,5 cm. devinim ediyorsa, Fazla sayıda irili ufaklı faylar ortaya çıkıyor. Kahramanmaraş’ta 9 saat ortayla iki Aka zelzele oldu. Önemli vuruş yiyen bir bölge. Kentlerin zelzele dirençli olmadığına bakarsak burada can kaybının Çok olacağı fikrindeyim. İstanbul Marmara bölgesinde en Çok 7,5 olacağını kestirim etmemize karşın. Umarım Biricik zelzele olur. Buna Karşın İstanbul’daki can kaybının daha Çok olabileceğini düşünüyorum. Orta Anadolu’da da Değerli fay jenerasyonları var. örneğin doğrultu atımlı Tuz Gölü fayı var. Ecemiş fayı Mevcut mesela. çok faal değil lakin zelzele ürettiğini biliyoruz. Ecemiş fayı şimal Anadolu Fayı’ndan ayrılan fay.
“ELAZIĞ-BİNGÖL ORTASI çok YAKINDA KIRILIR”
Burada her Vakit sarsıntılar olabilir lakin, en yüklü olarak Erzincan, Bingöl, Karlıova ortasında Yedisu fayının bulunduğu yer var. En nihayet 1790’larda olmuş. Burası yakında kırılır. çok beklemeyeceğimizi düşünüyorum. Bir de Türkiye’nin Güney batı yöresi de biraz sorunlu. Vakit vakit Aka sarsıntılar üretiyor. Bu ortalar Fazla faal, bu hareket; dalma batma Ege’de kuzey-güney tansiyonu oluşturuyor. Ege’de irili ufaklı deniz içerisinde Fazla fay Mevcut irili ufaklı.
PROF. DR. ALPER BİRİNCİSİ (İTÜ İNŞAAT MÜH. ÖĞRETİM ÜYESİ): ESKİ YAPILARI DÜZELTEBİLİRDİK
Yapılarımızın durumu kentten şehire pek değişmiyor. Ufak farklar Mevcut lakin Türkiye’de muhakkak gereç ve personellik özelliği var. Bu periyotta 2000’li yıllara kadar yönetmelikler değişti. Aslında dünyadaki yeni yönetmeliklerden Fazla da farklı değildi. Ama bunlar 1999 yılında hepimizin bilinçlenmesine kadar maalesef uygulanmadı. 2000 öncesi binaların yarısında beton olması gerekenin yarısıydı. 2000 yılında Önemli sıçrama var. Bu devirden sonraki yapıların zelzele güvenliği ile evvelkilerin zelzele güvenliği ortasında Fazla Aka uçurum var. Eski yapıları düzeltebilirdik. Buna başlamalıydık. Birtakım Değerli gayretler oldu. 2007 yılında kentsel dönüşüm yasası devreye girdi.
“DASK BU ZELZELENİN ALTINDAN KALKACAK GÜÇTE”
sorun o kadar Aka ki, Fazla Aka sayıda yapı var. Bu binaların incelenmesi, güçlendirme projelerinin yapılması bile Fazla uzun süreç gerektirir. Günümüzdeki yönetmeliklere nazaran. Bir önceliklendirme yapmak lazım. Vatandaşlar mühendislik ofislerine başvurarak binalarına inceleme yaptırabilirler. Binaları sarsıntıya güçlü hale getirelim dersek sahiden Aka sorunla karşı karşıyayız. İstanbul’da 2000’den Evvel yapılan 500 bin civarında yapı var. Bunların 100 bini yüksek riskli yerlerde. Hiç korku etmesinler DASK bu zelzelenin altından kalkacak güçte. Perşembe günü bölgeye gideceğim. Şu anda öncelik can kurtarmada. Buna Karşın DASK ödemeleri başladı. Ödemeler devam edecek. DASK bunu Fazla dahat öder onu söyleyeyim. DASK Türkiye genelinde yüzde 60’lar civarında. Gitgide artan bir Oran var. Kısa bir Devre içinde zelzele dışındaki afetlerin de DASK kapsamına alınması sözkonusu. Sel ve yangın üzere afetler bu kapsama alınacak.İstanbul sarsıntısı olursa ne olacak? DASK riskini Yurt dışı sigortalarla sigorta ediyor. İnşallah olmaz lakin Aka bir zelzele olduğu Vakit bu bedelin karşılanması sözkonusu.
Yorum Yok