Örneğin, Malatya’da yıkılan bir binanın ilanında şimdi bir yıllık olduğu ve “Bina nihayet zelzele yönetmeliğine Müsait olup bütün gereçler birinci Sınıf kalite ve personellik ile tamamlanmıştır” sözü yer alıyor. Bu durum, 17 Ağustos sonrası da zelzele gerçeğini görmezden gelerek devinim edenlerin varlığını gözler önüne seriyor.
Türkiye bir zelzele ülkesi. Buna Karşın neden zelzele gerçeğinden Irak bir formda devinim ediliyor? neden bir türlü zelzele kültürü oluşturamıyoruz?
‘BÖYLESİ BİR HASAR OLMAMASI GEREKİRDİ’
Bahisle ilgili Hürriyet’e konuşan zelzele mühendisi Prof. Dr. Mustafa Erdik, “Öncelikle şunun altını çizmek gerekir ki bu Fazla Aka bir sarsıntı. Buna emsal bir sarsıntıya 1906’da yaşanan San Francisco sarsıntısını Örnek verebiliriz. O zelzelede bölgenin yüzde 80’i yıkılmanın yanı Dizi yandı. Sarsıntılarda hasar kaçınılmaz, kesinlikle hasar olacaktır lakin ‘ikili hasar’ olmaması gerekir” dedi.
Prof. Dr. Erdik, ‘ikili hasar’ olarak vurguladığı durumu şu halde ayrıntılandırdı:
— İkili hasar; Tüm katların üst üste gelmesi ya da yığılıp düşmesi demek. Yaşanan sarsıntıda sıklıkla bu biçimde hasar görülüyor. Bir de ayakta duruyor üzere gözüküp ağır hasar Meydan binalar var. Ayakta gördüğümüz binaları ‘hasarsız’ olarak kabul etmemeliyiz. Olağan bir sarsıntıda ağır hasarlı, yıkılan, orta hasarlı, daha az hasarlı ve hasarsız binalar olur. Zelzelelerde hasarın muhakkak bir dağılımı olması lazım. Bu zelzelede yalnızca ikili hasar görüyoruz ve asla istenilen bir şey değil.
— Bunların altında da şartnamelere uyumsuzluk yatıyor. Şartnamenin bütün ayrıntılarına hâkim olursanız ve buna nazaran yapıyı hazırlarsanız sağlam bir yapı inşa edebilirsiniz. Zira bu şartnameye uyulursa beton ve demir üzere gereçlerin güzel kalitesinin dışında; kolon ve kiriş ayrıntılarına, nervürlü çelik kullanılmasına kadar her şey daha sağlam olur. Bunların hakikat biçimde olmaması istenmeyen hasar biçimlerine yol açıyor. Şartnameye yüzde 100 uyulsaydı hasar Yeniden görecektik ancak hasar tipi bu olmayacaktı.
‘BİR ŞEY OLMAZ AĞABEYCİLİK EN BÜYÜK MESELELERDEN BİRİ’
Ayrıyeten Prof. Dr. Mustafa Erdik, “Küçük bir ayrıntı fakat ‘bir şey olmaz ağabeycilik’ de problemlerden biri. örneğin kolon imalindeki gereç yanlışlarının birden fazla materyal kaçırma isteğinden değil cehaletten kaynaklanıyor” dedi.
‘KÖTÜ YAPIDA MAHALLE BASKISI YOK’
bütün bunları gören ve bilen insanların, ses çıkarmamasının da Fazla Aka Problem olduğuna değinen Prof. Dr. Erdik, “Maalesef görüyoruz ki bu mevzuda bir mahalle baskısı da yok. mesela bir şahıs oturduğu meskenin karşısında yeni yapılan binanın Fazla sağlam yükselmediğini görüyor. Hatta yapılan usulsüzlükleri de öğreniyor lakin ses çıkarmıyor. Bu anlayışı Japonya’da yapmaya kalksanız ya da bu halde devinim etseniz mahalle baskısından müsaade verilmez. Maalesef bu durum çoğunluklu olarak bizim kültürümüze mahsus bir husus” tabirlerini kullandı.
‘TÜRKİYE’DEKİ İNSANLARIN MESKENE BAĞLILIĞI BULUNMUYOR’
Türkiye’de konut, yatırım ya da al-sat olarak görülüyor. mesela ABD’de olduğu üzere bir konutta en az iki nesil yaşamıyor.
Prof. Dr. Mustafa Erdik’e bu nazar açısının zelzele kültürümüze nasıl negatif bir tesir yarattığını sorduğumuzda “Bu hakikat, Türkiye’deki insanların meskene bağlılığı bulunmuyor” karşılığını verdi. Prof. Dr. Erdik, şu bilgilerin altını çizdi:
“ABD’de ‘home’ ve ‘house’ emsal gözükse de iki farklı şey. Home yaşanılan, house ise alım-satım yapılan konutlar. Türkiye’deki konutlarda insanların konuta bağlılığı yok ve yalnızca alım-satım yapılacak bir şey olarak görülüyor. O denli olduğu için de ‘ben esasen bunu satarım’ niyetiyle güçlendirme yoluna Çok girilmiyor. Bu anlayışın değişmesi Fazla vakit alır. lakin ne yazık ki bu türlü bir vaktimiz yok.”
YAPI STOĞUMUZA OLAN İTİMADI TEKRAR NASIL İNŞA EDECEĞİZ?
Bu zelzele bir Defa daha gösteriyor ki Bina stoğumuza olan itimat tekrar gündeme gelecek. Pekala bu stoğumuza ne kadar güvenebiliriz? Nasıl bir dönüşüm başlatmamız gerekiyor?
“Bu noktada herkese mesuliyet düşüyor” diyen Prof. Dr. Mustafa Erdik, “Ülkede hesap verilebilirlik Kıymetli bir sorun. Şayet bir yapı iskân ruhsatı alıp sarsıntıda yıkıldıysa, bu ruhsatı verenlerin de mesuliyet taşıması gerekir” dedi ve ekledi:
– Mahkemeye verilir ceza alır lakin kesinlikle mali hesap verebilirlikle de desteklenmeli. Bu demek oluyor ki; mühendis ve müteahhitlerin tıpkı tıp topluluğunda olduğu üzere yanlış uygulama sigortası alması lazım. Projede yanılgı bulunduğundan idari ve hukuksal sonuçların yanı Dizi yanlış uygulamadan ziyan görenlerin ziyanı da maddi olarak karşılanmalı.
– Devlet, yanlış uygulama sigortası olmayanlara müsaade vermemeli. Bu sigorta mühendislikte Aka işler için kesinlikle istenir. Türkiye’deki Değerli yapıların ziyan görmemesinin altında güzel mühendisler ve ehil firmaların projelendirip, inşa etmesi yatıyor.
İSTANBUL NASIL OLACAK?
Aka bir zelzele beklenen İstanbul’da şu Lahza güçlendirilmesi gereken 40 bine yakın yapı olduğu söyleniyor. En berbatı ise birçoklarında yaşayanlar var. Pekala güçlendirme için nasıl bir yol izlemek gerekiyor?
Bu Değerli mevzuyla ilgili Prof. Dr. Mustafa Erdik, “kentsel dönüşümü ikiye ayırmak lazım” diyerek, “Biri; kentin uzun vadeli mimari, estetik ve kentsel planlamasının değişmesi için yapılan dönüşüm. Öteki de zelzele odaklı kentsel dönüşüm. Bu uzun mühlete yayılamaz ve Muhtemel olan en kısa müddette yapılmalı” sözlerini kullandı.
Prof. Dr. Erdik, şu Değerli bilgilere dikkat çekti:
– İkincisi için Aka zorluklar bulunuyor. mesela beşerler meskenlerini boşaltmak istemiyor, boşalttıktan sonra da bir iskân sorunu var. Beşerler yeni konut isterken birebir büyüklükte konutlar istiyor. Bunlar büsbütün psikolojik…
– Öte yandan bugün insanları meskenlerinden çıkarmadan yapılacak güçlendirme projeleri de var. Kiriş ve kolon güçlendirmeleri de yapılıyor. Daha süratli olması için öncelikle güçlendirme çalışmaları sonrasında da uygun bir dönüşüm olmalı. Bu mevzuyu kısaca şöyle özetleyebilirim; hastaneye iki yaralı geldiğinde dikiş atarken estetik olması ön planda olabilir lakin o hastaneye bin yaralı gelince birinci Gaye kan kaybını durdurmak olur.
Yorum Yok